گزارش آرتیست تاک اول؛ هنرمند: مهسا کریمی زاده

پنلیست ها: حمیدرضا کرمی  - سحر علایی

مکان: بنیاد لاجوردی، زمان: جمعه 13/7/1403 ساعت 16 تا 18

نخستین برنامه گفت و گوی هنرمند با حضور مهسا کریمی زاده؛ هنرمند عرصه هنر مجسمه سازی و مفهومی، حمیدرضا کرمی و سحرعلایی به عنوان پنلیست و تحلیل گردرحوزه های پدیدارشناختی و روانکاوی و علاقه مندان وهنرمندان، به همت انجمن مجسمه سازان و بنیاد لاجوردی، روز جمعه سیزدهم مهرماه در محل گالری بنیاد لاجوردی برگزار شد. در آغاز این مراسم، کوروش گلناری ریاست هیات مدیره انجمن مجسمه سازان، ضمن خوشامدگویی به مخاطبین جلسه، از تلاش انجمن در جهت ادامه دار شدن چنین نشست هایی خبر داده و از مدیریت بنیاد لاجوردی برای همراهی در برگزاری این رخداد تشکر کرد. سپس مهسا کریمی زاده درباره آثار خود که اردیبهشت ماه سال جاری در نمایشگاهی با عنوان «پیش بینی گریز» در گالری لاجوردی به نمایش درآمده بود توضیحاتی ارائه داد. او بیان کرد که نقطه آغاز اجرای آثارش از جایی بوده که پروژه پایان نامه کارشناسی مجسمه سازی خود را در دانشگاه تهران آغاز کرده و ذرات میکروسکوپی را محور ساخت اثر هنری قرار داده بود. پس از آفرینش این آثار کارهایی که ارائه شدند به سمت و سویی پیش رفتند که از نمایش کوچک ترین ها به نمایش لکه های خورشیدی، بی نهایت و سیاه چاله ها بی شباهت نبوده و به عبارتی جهان اکبر و جهان اصغر و رابطه بین این دو در این آثار مطرح شده اند. مهسا به چیدمان های خود اشاره نمود که با الهام گرفتن از فرم درخت به آن ها دست پیدا کرده و سال ها با استفاده از جوانه ها و شاخه های رستنی بر بدنه درخت به خلق آثار هنری پرداخته است.

در ادامه این نشست، حمیدرضا کرمی به تحلیل پدیدارشناختی نمایشگاه مهسا کریمی زاده پرداخته و به باور او هنرمند در آثارش مفهوم امر منفرد و امر متکثر که در تفکر ریزوماتیک بسیار مهم هست را دستمایه خلق آثار خود قرار داده و از نقاط میکروسکوپی فیزیکی تا ریشه ها که مشخصا یک مثال بارز برای یک پدیده ریزوماتیک هستند تا کارهای اخیر که در واقع نقطه عزیمت هنرمند در نظر گرفته می شوند و ترک هایی هستند که در حالت تعین به عنوان یک پروژه زیبایی شناسی به صورت خط های معلق روی زمین و در فضا دیده می شوند. ترک هایی که تعلیق های خاص و دلالت های خاص خود را دارند و در اثر هنرمند به مفتول های فلزی که در حال رشد در فضا هستند ترجمه شده اند. به عقیده کرمی تنها ایده ای که می تواند توجیه کننده این آثار باشد، یک تفکر ریزوماتیک بر مبنای دغدغه شبکه و رشد شبکه است. کرمی به نقل قولی از راتکو می پردازد که معتقد است که در اثر هنری ما با دو سوژه مواجه هستیم یک سوژه عادی که در اثر هنری دیده می شود و چیزی را از دنیای خارج، تصویر یا روایت می کند. سوژه دیگر به عقیده راتکو نیت و قصد هنرمند بوده و اعتقاد راتکو این است که اثر هنری با قصد و نیت هنرمند شروع شده و در ادامه این خود اثر هنری هست که ادامه مسیر را دیکته می کند.

سحر علایی دیگر پنلیست این نشست با رویکرد روانکاوی به تحلیل آثار پرداخت. او با اشاره به کتاب «پاتریشیا» پروسه ای را که او برای رسیدن به نتیجه روند خلق اثرتوسط هنرمند انجام داده، مورد مداقه قرار داد. پاتریشیا با حضور در استودیوی سی و سه هنرمند معاصرشناخته شده و مصاحبه با آن ها، فرایندهایی را که آن ها از زمان ایده پردازی تا زمان برگزاری نمایشگاه طی می کنند مورد بررسی قرار داده و مهم ترین دستاوردش این بوده که تئوری های فروید و پسا فرویدی ها را زیر سوال می برد. به باور فروید خلق اثر از سرکوب ها، تعارضات، عقده ها و مشکلات روانی یک هنرمند نشات می گیرد و خود رابه دست ناخودآگاه می سپارد.

در بخش بعدی علایی از مواجهه خود با آثار مهسا گفته و تاکید می کند با توجه به این که استفاده او از ذهنش براساس یک رویکرد روانکاوانه است، تا جایی که بتواند سعی می کند سراغ آرتیست نرفته و راجع به مواجهه خود با اثر صحبت کند ولی امکان دارد در شرایطی به این که در ذهن آرتیست چه می گذشته فکر کند. مدل این نوع مواجهه براساس تفکر بوریس بلانشو بوده که اعتقاد دارد فضایی بین مخاطب و اثر وجود دارد. امکان دارد آرتیست هزاران رویا در ذهن  خود داشته باشد که با دستمایه قرار دادن آن ها خلق اثر کرده و مخاطب ده ها رویای دیگر را به واسطه مواجه شدن با اثر می تواند در ذهن خود بیافریند و در گفت و گوی بی پایانی که بین دو ذهن اتفاق میفتد به صورت مداوم رویاهای جدید خلق می شود. در ادامه تفسیر این آثار، دستگاه فکری روانکاوی که علایی از آن استفاده می کند براساس تئوری های نظریه پردازی به نام ویلفرد بیان است که در ایران خیلی شناخته شده نیست. او با مفاهیمی چون تاب آوری در مواجهه با اثر هنری و تعمیم ندادن تجربه زیسته و تجربه شخصی مخاطب در درک اثر هنری به تحلیل این آثار پرداخته است.

تنظیم گزارش: معصومه جهان بین